Wel of geen muziek luisteren tijdens het schilderen…

Voor Special Arts heb ik laatst een tekst geschreven over muziek luisteren tijdens het schilderen. Wat voor effect heeft dat en doen de meeste kunstenaars dat wel of niet? Ik kan niet voor de meeste kunstenaars spreken, maar wel voor mezelf

In het begin schilderde ik eigenlijk altijd in stilte, maar het laatste jaar juist veel vaker met muziek. Ik luister meestal dezelfde playlists met liedjes die ik ondertussen goed ken. Die stemmen me vrolijk en brengen me in een werkstemming. Alleen al het horen van die muziek kan helpen om me in de werkmodus te krijgen. Mijn brein gaat die connectie al maken. Ik ben geconditioneerd.

Toen ik in mijn Facebookgroep vroeg hoe anderen hiermee omgaan, bleken sommigen ook altijd dezelfde muziek te draaien en al meezingende zichzelf richting de flow te werken. Maar anderen hadden het liever zo stil mogelijk. Één persoon tolereert alleen het spinnen van de kat. ‘Muziek kan ook afleiden,’ schreef iemand. En dat herken ik ook wel. Soms als ik iets moeilijks moet doen – of iets nieuws – dan druk ik de muziek weg.

Dat klopt ook wel met wat ik lees in onderzoeken naar het effect van muziek op creativiteit. Er wordt daarin onderscheid gemaakt tussen divergent en convergente creativiteit. Divergente creativiteit is creativiteit waarmee je out-of the box, meer intuïtief oplossingen zoekt en onverwachte combinaties maakt. Logica en inzicht inzetten om een probleem op te lossen noem je convergent.

Wat ik als consensus uit al die verschillende onderzoeken haal, is dat muziek een stemming kan oproepen en daarmee een versterkend effect hebben. Vrolijke, opzwepende muziek kan je humeur verbeteren. Van ingetogen of verdrietige muziek word je stiller en soms ook zelf verdrietig. Je prettig voelen, in een bepaalde stemming komen helpt de convergente processen, maar niet de divergente. Daarvoor lijkt muziek een afleiding. Dat verklaart waarom ik de muziek wegdruk als ik ergens meer over moet nadenken tijdens het schilderen. Zouden mensen die liever in stilte schilderen dan meer vanuit hun ratio schilderen? Of maak ik dan een te grote denk-stap?

Soms stem ik mijn muziekkeuze af op het onderwerp dat ik schilder. Toen ik bijvoorbeeld bezig was met de girls with guns (moet ik weer eens mee verder) draaide ik countrymuziek. Ik hoopte dat die muziek onbewust een effect zou hebben op wat ik aan het schilderen was. Ik dacht: wil je onafhankelijke cowgirls schilderen, dan past Dolly wel. Die heeft tenslotte haar eigen imperium opgezet. Ik vind het moeilijk om te zeggen of het ook werkte. Misschien kan iets niet onbewust werken als je het bewust toepast?  

Ik ben heel benieuwd naar jullie ervaringen met muziek tijdens het schilderen. Naar welke muziek luisteren jullie? Misschien kunnen we wel een ‘lekker om op te schilderen’ Spotify lijst maken samen. Laat hieronder je  suggesties achter, dan zal ik er mee aan de slag. Mijn inbreng: het nummer Tangled up in You van Judy Blank.

Special Arts heeft deelnemers aan de Special Award gevraagd naar hun muzikale voorkeuren tijdens het schilderen en hun lievelingsliedjes. Daarvan zijn Spotify lijsten gemaakt die je kunt beluisteren op de site van Special Arts.